Na temat diagnozy logopedycznej napisano już wiele publikacji. Nasza książka stanowi jednakże połączenie treści logopedycznych i psychologicznych, jest analityczno-syntetycznym ujęciem wskazywanych w niej zagadnień. Opiera się przede wszystkim na współczesnych publikacjach specjalistycznych oraz na klinicznym doświadczeniu autorek (psychologa-logopedy i logopedy), zdobytym podczas wieloletniej pracy z osobami z różnie uwarunkowanymi zaburzeniami komunikacji językowej i ich rodzinami. Niekiedy sięgamy także do źródeł z przeszłości, aby dokonać porównania, pokazać zmiany, jakie dokonały się w podejściu do zagadnienia rozpoznawania zaburzeń mowy. Podkreślamy w niej podstawowy cel diagnozowania logopedycznego, czyli użyteczność dla programowania i prowadzenia terapii. Pokazujemy wieloaspektowe spojrzenie na pacjenta, nie tylko na objawy jego trudności w porozumiewaniu się. Przede wszystkim analizujemy ich patomechanizmy, które w większości przypadków są złożone i wzajemnie na siebie oddziałują. Przyjmujemy następujący kierunek postępowania w terapii: od prób oddziaływania na mechanizmy zaburzeń do likwidacji bądź minimalizowania trudności w mowie. Z tego też powodu w naszej publikacji zawarłyśmy modyfikację i uzupełnienie Zestawienia form zaburzeń mowy (Emiluta-Rozya, 2008) oraz typologię komplementarną w stosunku do tego zestawienia autorstwa Olgi Jauer-Niworowskiej. Wskazuje ona obszary usprawniania logopedycznego, na których powinniśmy się koncentrować w pracy z pacjentem. Nasze propozycje terminologiczne – wyrażamy taką nadzieję – pomogą logopedom w formułowaniu logopedycznej diagnozy różnicowej poprzez odpowiednie nazywanie rozpoznawanych form zaburzeń komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
Wychodzimy także z założenia, że diagnozowanie zaburzeń mowy niejednokrotnie przeplata się z działaniami terapeutycznymi. Zdarza się i tak, że logopeda rozpoczyna terapię nie posiadając pełnych informacji diagnostycznych. W tych przypadkach pierwsze etapy usprawniania są jednocześnie dalszym procesem diagnozowania logopedycznego. Możliwa jest również sytuacja, w której to uzyskiwane efekty terapii uściślają wcześniejsze, niekompletne rozpoznanie logopedyczne lub wywołują konieczność jego zweryfikowania. Z tego też względu w książce znajdują się niezbędne odniesienia do usprawniania logopedycznego. Szczególną uwagę poświęcamy konieczności łączenia oddziaływań logopedycznych i psychologicznych w diagnozowaniu osób z zaburzeniami mowy. Zamieszczone w publikacji wybrane zagadnienia psychologiczne wydają się istotne dla kompetentnego prowadzenia diagnozowania, a także terapii logopedycznej osób z trudnościami w komunikacji werbalnej. Są więc ważną składową ogólnej wiedzy logopedycznej.
Publikacja adresowana jest głównie do logopedów (i studentów logopedii). Zawiera również informacje, które mogą zainteresować psychologów, pedagogów i innych specjalistów z dziedziny nauk społecznych, ponieważ zaburzenia mowy istotnie rzutują zarówno na przebieg procesów komunikacji interpersonalnej i kontaktów społecznych, jak i na jakość życia osób nimi dotkniętych.
Ze Wstępu
